DEĞERLER EĞİTİMİ NEDİR?

İnsanların çoğu tarafından üzerinde uzlaştıkları ve ¡paylaşılan gerçek davranış standartlarıdır. Değerler, sosyal hayatı düzenler, bireyler arası bağlılığı arttırır. Birlikte yaşayan insanların hangi değerleri merkez alacakları konusunda konuşmaları, fikir birliğine varmaları gerekir. Farklı değerlere sahip kişiler arasında veya kuşaklar arasında oluşan farklı değerlerden kaynaklanan çatışmalar ortaya çıkabilir Ancak bu çatışmaları da barışmak, uzlaşmak gibi ortak, evrensel değerler yardımı ile çözmek mümkündür.

Değerler;

Değerler öğretilebilir ve öğretilebilen olgulardır

Değerlerin öğrenilmesi, rol öğrenmesi şeklinde bir sosyal öğrenmedir.

Değerlerin iyi anlaşılması, toplumun geleceğe güvenle bakması ve sosyal hastalıklardan uzak durması gereklidir.

Değerler uzun asırlar boyunca oluşur, canlıdır, ona sürekli bir şeyler eklenir ve bir şeyler sürekli ondan kopar.

NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ

Anne-baba ve eğitimciler olarak sormamız gereken soruların başında şunlar gelir:

•İçinde bulunduğumuz ortam ve çevre istediğimiz değerlere sahip çocuktan yetiştirmek için uygun mu?

•Biz her şeyi çocuklarımız adına düşünüp yaparken onlar sorumluluk sahibi olabilecekler mi?

•Televizyonda bu kadar şiddet içerikli program seyrederken barışçı olabilecekler mi?

•Biz aşırı korumacı ve müdahaleci davranırken onların özgüvenleri gelişecek mi?

•Biz şimdi onlar mutlu olsun, üzülmesin diye uğraşırken, onlar mücadele etmeden mutlu olabilecekler mi?

•Okullar sadece akademik açıdan başarılı bireylerin yetiştirildiği kurumlar olarak mı düşünülmeli?

•Temel insani değerleri benimsemiş bireyleri yetiştirmek de okulun temel misyonları arasında değil mi?

•Çağın getirdiği olumsuz durumlar karşısında okullar öğrencilerine rehber olabiliyor mu? Yükselen şiddet eğilimleri

•Sahtekârlıkta artış (yalan söyleme, kopya çekme)

•Anne-babaya, öğretmene, yetkili kişilere karşı gelme

•İş ahlakında düşüş

•Kişisel ve toplumsal sorumluluk bilincinde azalma

•Kendine zarar verici davranışlarda artış

•Değişen ve gelişen dünya ile beraber televizyon, bilgisayar oyunları, sinema, dergi, internet, oyuncaklar ve reklamlar aracılığı ile bütün dünya artık çocuklarımızın sosyal çevresi olmuştur.

•Aile ve okul tarafından verilen değerlerle televizyon ve dış dünyanın verdiği değerler çoğu zaman

•Bu noktada anne ve babaların işleri daha da zorlaşmaktadır. Hızlı ve baş döndürücü şekilde değişim İçinde olan değerler bunlarla baş etmek zorunda kalan ve 'değer karmaşası yaşayan çocuklar için değer aktarımı çok daha önemli bir hale gelmiştir.

Ortak değerler oluşturamayan bir toplumun bütünleşme değil, tersine toplumsal çözülme yaşaması kaçınılmaz bir gerçektir. Çocuklarımızın zihinlerini bilgiyle doldurarak öğretim yaparken, gönüllerini de sevgi ile donatıp onların ahlâklı birer fert olarak yetişmeleri için okullarımızda 'Değerler Eğitimi* çalışması yapmamız gerektiğine inandık. Değerler eğitiminin amacı, çocuğun doğuştan getirdiği en iyi tarafı ortaya çıkarmak; kişiliğinin her yönden gelişimini sağlamak; insani mükemmelliğe ulaşması için yardımcı olmak; bireyi ve toplumu kötü ahlâktan korumak ve kurtarmak, bunun yanında iyi ahlâkla donatmak ve devamını sağlamaktır.

Değerler eğitimi kalbe, zekâya ve iradeye hitap etmeli ve amaç iyiliği sevdirmek, tanıtmak, istetmek olmalıdır. Değerler eğitimi önce çocuğun duyarlılığına hitap etmelidir. Çünkü çocukta duygu akıldan önce gelir. Çocuk heyecanlı olduğu zaman aklını aydınlatmak da kolaylaşır. Değerler eğitimi irade üzerinde de etki yapmalıdır.

DÜNYADA DEĞERLER EĞİTİMİ

Değerler eğitimi Yaşayan Değerler Eğitimi programı adı altında 1995 yılında Birleşmiş Milletlerin 50. yıldönümü kutlamaları için Brahma Kumeris'in hazırladığı uluslararası bir proje olarak uygulanmaya başlanmıştır.

UNESCO tarafından desteklenen bu eğitim tüm dünya eğitimcilerinin ortak olduğu 'Yaşayan Değerler Eğitimi' adlı bir eğitimdir. Demokrasi, adalet, özgürlük gibi evrensel değerlerin öğrencilere kazandırılmasında telkin yolu değil, etkinlik temelli yaklaşımlar yaygın olarak kullanılmıştır.

"Daha iyi bir dünya için değerlerimizi paylaşalım* isimli bu proje; işbirliği, özgürlük, mutluluk, dürüstlük, sevgi, alçakgönüllülük, barış, saygı, sorumluluk, sadelik, hoşgörü, birlik olarak 12 evrensel değere odaklanmıştır. YDEP. Mart 2000'de 64 ülkede 1800 okulda uygulanmakta idi.

Değerler Eğitimini Nasıl Vermeliyiz?

-Program birbirini tanımlayan üç boyutta geliştirilmiş etkinlikleri içermektedir:
-Sınıf içi etkinlikler
-Okul içi etkinlikler
-Aileye yönelik etkinlikler
-Okul Etkinlikleri

•Okuldan seçilen değeri destekleyecek görsel malzemelerle donatılması (Okullarda bir pano Değerler Eğitimi için ayrılıp düzenlenmelidir.) •Okulda bulunan kulüplere ve ders dışı çalışmalara etkinlik önerilen hazırlanması ve bunların uygulanmasına liderlik edilmesi.

•Her değerin başlangıcında görevli öğretmen ve öğrenciler tarafından bütün okula o değerle ilgili tanıtım sunumu yapılması

•Okul personelinin değerleler ilgili olarak bilinçlendirilmesi.

•Çalışmalar sonucu ortaya çıkan ürünlerin sergilenmesi.

•Duvar gazeteleri, broşürler ve benzeri basılı materyaller hazırlanması.

•Çocukların özdeşim kurabilecekten ve örnek alabilecekleri tanınmış kişilerin okulda konuk edilmesi.

Sınıf Etkinlikleri

•Bu etkinlikler temelde öğretmen görevlerini desteklemeye yöneliktir.

•Ders programlarının içine yedirilmiş bu etkinlikler, öğrenci merkezli ve aktif öğrenme esaslıdır.

•Etkinlik sınıf rehber öğretmenleri, sınıf öğretmenleri veya özel alan bilgisi gerektiren branş öğretmenleri tarafından uygulanır

•Her sınıf bir pano düzenlemeli

Aileye Yönelik Etkinlikler

Çocuklarımıza kazandırmaya çalıştığımız bu değer ve davranışların kalıcı olması, okul-aile işbirliği sayesinde mümkün olacaktır. Değerler eğitimine aileleri de dâhil etmek için veli mektupları ile ailelere bilgi verilecek, okul web sitelerinde ve sınıf toplantılarında değerler eğitimi konusunda bilgilendirmeler yapılacaktır.

Aile Eğitimleri Önemli

•Ailelere değerler eğitiminin önemi Kavratılmalı

•İkna çalışmaları yapılmalı.

•Karakteri sağlam, değerlerini özümsemiş bireylerin akademik başarıyı da yakalayacakları önemle vurgulanmalı.

•Veliye sonuç gösterilmeli, somut örnekler verilmeli

Değerler eğitimi uygulamaları öğrencilerde dış disiplin yerine iç disiplini geliştirecek ve akademik başarıya da doğrudan etki edecektir.